Postępowanie o zatwierdzenie układu

Sytuacja finansowa, niesprzyjające warunki rynkowe, chwilowy przestój – to tylko jedne z wielu przyczyn, które mogą zachwiać pozycją przedsiębiorcy i zmusić go do szukania oszczędności. Zdarza się jednak też tak, że krok ten nie przynosi oczekiwanych skutków i przedsiębiorstwu grozi upadłość. Likwidację spółki lub inną formę zamknięcia działalności także należy raczej traktować jako ostateczność, której chciałby uniknąć każdy przedsiębiorca. Warto wtedy zastanowić się, jakie można podjąć dalsze kroki zmierzające do uratowania przedsiębiorstwa.
Rozsądnym rozwiązaniem, którego warto spróbować na początku jest próba porozumienia się z wierzycielami. Interesujących narzędzi w tym kontekście dostarcza ustawa z 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne. Jest to ustawa, która przewiduje szereg postępowań mających na celu uniknięcie ogłoszenia upadłości poprzez umożliwienie zawarcia układu z wierzycielami. Jednym z takich postępowań jest postępowanie o zatwierdzenie układu.

Postępowanie o zatwierdzenie układu – dlaczego jest ważne?
Spośród wszystkich postępowań jakie przewiduje prawo restrukturyzacyjne, postępowanie o zatwierdzenie układu charakteryzuje się najmniejszym udziałem organów władzy publicznej, których rolą jest właściwie tylko zatwierdzenie przyjętego w ten sposób układu. Cała procedura pozostawiona jest w rękach przedsiębiorcy. Nie działa on jednak całkowicie na własną rękę. Postępowania to należy rozpocząć od podpisania umowy o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania. Przedsiębiorca podpisuje taką umowę z nadzorcą układu, którego zadaniem jest czuwanie nad zgodnym z prawem przebiegiem postępowania. Po podpisaniu takiej umowy można przystąpić do zawierania układu.
Również jedną z pierwszych podejmowanych czynności jest wyznaczenie tzw. dnia układowego. Według stanu z tego dnia określa się uprawnionych do głosowania nad układem wierzycieli oraz skutki przyjętego układu. Przepisy wymagają, aby wyznaczony został on nie wcześniej niż trzy miesiące i nie później niż dzień przed złożeniem wniosku o zatwierdzenie układu. Co ważne, wierzytelności powstałe po dniu układowym nie są objęte przyjętym układem.
Bardzo ważną czynnością będzie także dokonanie podziału wierzytelności na bezsporne oraz sporne, przy czym zaznaczyć należy, że prawo restrukturyzacyjne dokładnie wskazuje, w jakich okolicznościach można uznać wierzytelność za bezsporną. Określenie wszystkich wierzytelności, które mogą być objęte układem oraz odpowiednie ich zakwalifikowanie do ww. kategorii jest istotne szczególnie dlatego, że aby można było w ogóle zastosować tryb opisywanego postępowania, suma wierzytelności spornych nie może przekraczać 15% sumy wierzytelności uprawnionych do głosowania.
W omawianym postepowaniu kluczowe będzie przedstawienie przez zagrożonego niewypłacalnością przedsiębiorcę odpowiednio przygotowanych propozycji układowych. Ustawodawca dopuszcza szeroką gamę możliwości zrestrukturyzowania zobowiązań dłużnika, możliwe zatem będzie odroczenie terminu wykonania czy nawet konwersja wierzytelności na udziały lub akcje. W zakresie przygotowania propozycji układowych bez wątpienia przydać się może przedsiębiorcy stosowna pomoc prawna świadczona przez wyspecjalizowane kancelarie prawne. Pamiętać bowiem trzeba, iż układ z jednej strony powinien być maksymalnie korzystny dla dłużnika, ale jednocześnie z drugiej strony musi być atrakcyjny i możliwy do przyjęcia przez jego wierzycieli.
Kolejne zadanie, jakie stoi przed dłużnikiem to zebranie głosów wierzycieli (oświadczeń o zgodzie na warunki przedstawione w układzie). Wszystkie głosy zbierane są w formie pisemnej, na kartach do głosowania, których treść jest ściśle określona przepisami. Co do zasady, głosowanie będzie korzystne dla dłużnika, czyli układ zostanie przyjęty, jeżeli za układem zagłosuje większość wierzycieli, których łączna suma wierzytelności stanowi co najmniej dwie trzecie sumy wszystkich uprawnionych do głosowania.
Ostatnim już krokiem dłużnika na drodze do zapobiegnięcia upadłości jest złożenie do sądu wniosku o zatwierdzenie układu. Zawierać on musi wszystkie elementy wskazane przepisami.

Nadzorca układu oraz sąd – po co właściwie ich udział?
Opisane postępowanie prawie wszystkie czynności pozostawia w rękach przedsiębiorcy. Nadzorca ma jednak pewne obowiązki, głównie kontrolne. Jednym z jego zadań jest stwierdzenie przyjęcia układu lub niezwłoczne poinformowanie dłużnika o niemożności zawarcia układu w przypadku, gdy niespełniony jest opisywany wcześniej wymóg objęcia układem maksymalnie 15% spornych wierzytelności. Ponadto w trakcie trwania postępowania, udziela on wierzycielowi, na jego żądanie, informacji o sytuacji majątkowej dłużnika i możliwości wykonania układu w zakresie, który jest potrzebny do podjęcia racjonalnej ekonomicznie decyzji o głosowaniu za albo przeciw układowi. Nadzorca sporządza także sprawozdanie, które jest niezbędnym elementem wniosku o zatwierdzenie układu.
Sąd natomiast nie bierze udziału w postępowaniu, a jedynie kontroluje poprawność przyjęcia układu. W przypadku gdy wszystko odbyło się zgodnie z prawem, wydaje w terminie dwóch tygodni postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia układu.
Podsumowując, należy stwierdzić, że postępowanie o zatwierdzenie układu jest niezwykle korzystne z punktu widzenia przedsiębiorcy, głównie z uwagi na swą elastyczność. Ingerencja władz publicznych jest znikoma co daje większą swobodę przedsiębiorcy, gdyż to on albo reprezentująca go kancelaria prawna może kreować bieg wydarzeń, którego celem będzie kontynuowanie działalności przez przedsiębiorcę, w nowych i lepszych warunkach. Ponadto, do przyjęcia układu nie wymaga się zgody wszystkich wierzycieli a tylko większości z nich, co daje większe szanse na uniknięcie upadłości.