Postępowanie układowe

Czym jest postępowanie układowe?
Poprzednie alerty przedstawiały postępowanie o zatwierdzenie układu oraz przyspieszone postępowanie układowe. Są to postępowania, które, co do zasady, pozwalają przeprowadzić sprawną restrukturyzację przedsiębiorstwa i porozumieć się dłużnikowi z wierzycielami w sposób, który zapobiegnie ogłoszeniu upadłości. Jednakże, okolicznością warunkującą przeprowadzenie któregokolwiek z ww. postępowań  jest to, aby suma wierzytelności spornych nie przekraczała 15% wszystkich wierzytelności objętych układem. Taki warunek nie zawsze może być spełniony, jednakże ustawodawca nie pozostawił dłużnika, który nie spełnia tego warunku, w sytuacji bez wyjścia. Ustawa prawo restrukturyzacyjne daje w takich sytuacjach możliwość przeprowadzenia postępowania układowego. Jego podstawowym wymogiem jest, aby suma wierzytelności spornych przekraczała 15% sumy wszystkich wierzytelności. Przypomnieć należy, że co do zasady, zgodnie z ustawową definicją, wierzytelność sporna to taka, która została skonkretyzowana co do zakresu świadczenia dłużnika i podstawy faktycznej, w szczególności wierzytelność, co do której dłużnik został wezwany do spełnienia świadczenia, zawezwano dłużnika do próby ugodowej, wytoczono powództwo przeciwko dłużnikowi albo podniesiono zarzut potrącenia w sprawie wszczętej przez dłużnika, albo co do której toczy się postępowanie przed sądem polubownym. Do tej grupy zalicza się także wierzytelność, co do której dłużnik zgłosił zastrzeżenia.

Wniosek i postępowanie zabezpieczające
Podobnie jak w poprzednio opisywanych postępowaniach restrukturyzacyjnych, postępowanie układowe wszczyna się na wniosek dłużnika. Wniosek ten musi spełniać wymogi określone w przepisach prawa, podobne do istniejących w poprzednio omawianych postępowaniach. Co istotne we wniosku o otwarcie postępowania układowego dłużnik musi uprawdopodobnić zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania układowego i zobowiązań powstałych po dniu jego otwarcia. Nowością w stosunku do opisanych wcześniej postępowań jest postępowanie zabezpieczające. W trakcie postępowania o otwarcie postępowania układowego, sąd ma możliwość zabezpieczenia majątku dłużnika poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego. Na tym etapie istnieje także możliwość, na wniosek dłużnika lub tymczasowego nadzorcy, zawieszenia postępowań egzekucyjnych prowadzonych w celu dochodzenia należności z wierzytelności, które mają być objęte układem. Takie rozwiązanie zapewnia dłużnikowi płynność działania i zwiększa szansę na przyjęcie układu. Jest to rozwiązanie niezmiennie korzystne dla dłużnika, stąd też warto rozważyć skorzystanie z pomocy prawnej kancelarii radcowskiej lub adwokackiej przy przygotowaniu wniosku o otwarcie postępowania wraz z odpowiednimi wnioskami o zabezpieczenie.

Skutki otwarcia postępowania i jego przebieg
Jeżeli wniosek spełnia wszystkie wymogi formalne to podlega rozpoznaniu przez sąd w terminie dwóch tygodni, chyba że konieczne jest przeprowadzenie rozprawy. W takim przypadku termin ten wydłuży się do sześciu tygodni. Postanowienie o odmowie otwarcia jest zaskarżalne tylko przed dłużnika. Natomiast postanowienie o otwarciu postępowania może być zaskarżone przez wierzyciela tylko w zakresie dotyczącym jurysdykcji sądów polskich. Otwarcie postępowania układowego ma w zasadzie takie same skutki jak otwarcie przyspieszonego postępowania układowego, na co wskazuje ustawodawca czyniąc stosowne odesłanie do tamtej regulacji. Podobnie jak poprzednio, co do zasady przedsiębiorca pozostaje zarządcą majątku. Odebranie dłużnikowi zarządu nad majątkiem jest możliwe tylko w przypadku spełnienia jednej z przesłanek wskazanych w przepisach. Otwarcie postępowania ma także duży wpływ na sferę zobowiązań i postępowań toczących się przeciwko dłużnikowi. Jeżeli nie złożono wniosku o zawieszenie postępowań egzekucyjnych na etapie postępowania zabezpieczającego, to w chwili otwarcia postępowania układowego ulegają one zawieszeniu z mocy prawa. Pojawią się także wszystkie ograniczenia, o jakich wspomniano w poprzednim alercie np. zakaz potrąceń. Nowością jest przepis, na mocy którego nadzorca sądowy wstępuje do wszystkich postępowań sądowych, administracyjnych, sądowo - administracyjnych oraz przed sądami polubownymi, dotyczących masy układowej.
Opisywane postępowanie jest dłuższe w stosunku do przyspieszonego postępowania układowego. Ustawodawca przewidział termin trzydziestu dni od otwarcia postępowania na sporządzenie i złożenie do sędziego-komisarza planu restrukturyzacyjnego uwzględniającego propozycje przedstawione przez dłużnika i spisu wierzytelności. Następnie, sędzia-komisarz niezwłocznie wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli. Przebieg głosowania oraz warunki przyjęcia układu są analogiczne jak w przypadku przyspieszonego postępowania układowego.

Postępowanie układowe a przyspieszone postępowanie układowe
Porównując oba postępowania widać, że są one bardzo do siebie podobne. Warto zatem zwrócić uwagę na różnice pomiędzy nimi. Podstawową różnicą jest próg 15% wierzytelności spornych. Postępowanie układowe dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy próg ten jest przekroczony, podczas gdy przyspieszone postępowanie układowe wręcz przeciwnie. Drugą różnicą jest postępowanie zabezpieczające, które ma na celu zabezpieczenie majątku dłużnika. Pozostałe elementy postępowania, od wniosku, przez skutki otwarcia po głosowanie wierzycieli nad układem, są takie same lub bardzo podobne w obu postępowaniach.