pracodawca, skladki zus, zus
W dniu 26 sierpnia 2021 r. Sąd Najwyższy podjął dwie uchwały, których przedmiotem jest dalsza wykładania art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zawierający definicje pracownika na gruncie ubezpieczeń społecznych.
Przypomnijmy, że w myśl przywołanego przepisu za pracownika w świetle ubezpieczeń społecznych, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Konsekwencją uznania wykonawcy za pracownika w rozumieniu ustawy jest w szczególności obowiązek naliczenia i odprowadzenia należnych składek na ubezpieczenia społeczne. W rezultacie, pracodawcy korzystający z rezultatów pracy swoich pracowników wykonywanej jednocześnie w ramach innych umów, mogą w przypadku stwierdzenia naruszeń zostać zobowiązani do opłacenia należnych składek za okres nawet 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, co w praktyce niejednokrotnie narażać może firmy na znaczne obciążenia finansowe.
Tłem do podjęcia komentowanych uchwał były pytania sądów powszechnych ogniskujące się wokół wykładni pojęcia „pracy wykonywanej na rzecz pracodawcy”. Jego zastosowanie determinuje bowiem poważne następstwa w zakresie ubezpieczeń społecznych, w szczególności w przypadku stosowania przez pracodawców konstrukcji tzw. „trójkąta umów” tj. sytuacji, gdy pracownik, który w ramach umowy zlecenia lub dzieła z osobą trzecią świadczy pracę na rzecz swojego pracodawcy.
W uchwale 3 sędziów z dnia 26 sierpnia 2021 r. (III UZP 3/21), Sąd Najwyższy przyjął, że pojęcie „wykonuje pracę na rzecz pracodawcy” obejmuje wykonywanie umów zlecenia zawartych przez pracownika z przedsiębiorcą prowadzącym sprzedaż jego (pracodawcy) towarów (np. przez Internet), z którym firma powiązana jest osobowo lub kapitałowo. Co istotne, Sąd Najwyższy doprecyzował, że dotyczy to także przypadków, kiedy zakres obowiązków wynikających z umowy zlecenia jest odmienny od zadań objętych umową o pracę, a miejsce wykonywania zlecenia znajduje się poza siedzibą pracodawcy.
Kolejna uchwała zapadła w odpowiedzi na pytanie prawne Sądu Apelacyjnego w Gdańsku czy do zastosowania normy art. 8 ust. 2a ustawy musi istnieć przepływ finansów z podmiotu będącego pracodawcą osób zatrudnianych przez inny podmiot (z którym pracownicy tego pracodawcy zawierają umowy cywilnoprawne) do podmiotu, który zawarł umowy cywilnoprawne z pracownikami pracodawcy?
W odpowiedzi na powyższe, Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 sierpnia 2021 r. (III UZP 6/21), uznał, że finansowanie przez pracodawcę w jakikolwiek sposób wynagrodzenia pracownika z tytułu świadczenia na jego rzecz pracy na podstawie umowy zawartej z osobą trzecią przemawia za zastosowaniem art. 8 ust. 2a ustawy systemowej.
Kluczowe znaczenie ma w tym wypadku stwierdzenie „jakiekolwiek finansowanie” gdyż, zdaniem Sądu Najwyższego nie musi dojść do przepływów finansowych (wyrażonych w pieniądzu), lecz istotny jest jakikolwiek przepływ korzyści pomiędzy pracodawcą a osobą trzecią. Oznacza to zarówno, że istnienie finansowania pomiędzy podmiotami nie musi oznaczać występowania tzw. trójkąta umów oraz że brak takiego finansowania nie wyklucza zastosowania normy art. 8 ust. 2a ustawy systemowej.
Konkluzje wynikające z przytoczonych uchwał nie odbiegają od przyjętej i obowiązującej do tej pory linii orzeczniczej Sądu Najwyższego. W praktyce ocena konkretnych rozwiązań czy modeli biznesowych pod kątem opisywanego ryzyka oparta powinna zostać na dokładnej analizie działań firm, w tym celu, dla którego działania były podejmowane. Szczególną uwagę warto przy tym zwrócić na ocenę podstaw zatrudnienia tych samych osób, na podstawie różnego rodzaju umów w ramach firm należących do tej samej grupy kapitałowej czy też powiązanych ze sobą osobowo czy kapitałowo.
Jeżeli bowiem ZUS uzna, że pracownik realizuje pracę na rzecz swojego pracodawcy również na innej podstawie, choćby „za pośrednictwem” podmiotu trzeciego, może uznać umowę zawartą z tym podmiotem (np. umowę zlecenie, dzieło) za podstawę do doliczenia wartości umowy do podstawy wyliczenia składek z umowy o pracę. Istotne będzie przy tym, że pracodawca rzeczywiście korzysta z wymiernych rezultatów pracy swojego pracownika, wynagradzanego przez podmiot zewnętrzny.
Po publikacji uzasadnień omawianych uchwał i szczegółowej analizie zakwestionowanych przez Sąd Najwyższy rozwiązań, możliwe będzie precyzyjne wskazanie i zminimalizowanie ryzyk prawnych związanych z konkretnymi przypadkami zastosowania tzw. trójkąta umów.
Post Views:
562
