Podmioty prowadzące działalność gospodarczą były w ostatnich kilku latach adresatami licznych zmian prawa, które z reguły wiązały się z nowymi obowiązkami i ciężarami. Zmienność prawa i duża liczba nowych aktów prawnych wymagają stałego monitoringu i pogłębionej analizy pod kątem sprawnego i zgodnego z prawem funkcjonowania przedsiębiorstw. Pewnym odstępstwem od opisanego wyżej zjawiska nadprodukcji prawa jest ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych. Podstawowym zamierzeniem ustawodawcy w tym wypadku było zmniejszenie obciążeń biurokratycznych i obciążenie przepisów. Co więcej, wśród uchwalonych zmian znalazły się również takie, które wyposażają wskazane w przepisach kategorie przedsiębiorców w szereg nowych uprawnień. Jednym z przejawów udogodnień przewidzianych dla przedsiębiorców jest m.in. rozszerzenie ochrony konsumenckiej w niektórych czynnościach z udziałem przedsiębiorców.
Nowe regulacje kodeksu cywilnego i ustawy o prawach konsumenta
Wspomniana wyżej ustawa przewiduje zmiany w dwóch aktach prawnych składających się na szeroko rozumiane prawo konsumenckie.
W kodeksie cywilnym dodane zostały cztery nowe przepisy:
- 385[5], który przewiduje objęcie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą ochroną w razie zastosowania niedozwolonych klauzul umownych;
- 556[4] oraz art. 556[5], które pozwalają wybranym kategoriom przedsiębiorców skorzystać z rękojmi za wady;
- 576[5] przewidujący roszczenia po strony sprzedawcy w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej na rzecz osoby korzystającej z uprawnień konsumenckich (ten przepis najmniej wpływa na sytuację kupującego, jest jednak istotny z punktu widzenia przedsiębiorców prowadzących sprzedaż na rzecz osób fizycznych).
Z kolei ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta zyskała tylko jeden, ale znaczący przepis – art. 38a. Zgodnie z tym przepisem do przedsiębiorców zastosowanie znajdą normy zawarte w rozdziale 4. tej ustawy, tj. części dotyczącej prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa.
Zmiany od 2021 r.
Pewne problemy mogą powstać na gruncie ustalenia, od kiedy przepisy rzeczywiście będą stosowane w obrocie prawnym. Po pierwsze wynika to z faktu dość długiego vacatio legis, przewidzianego w pierwotnej wersji ustawy nowelizującej, po drugie – dalsze opóźnienie wejścia w życie przepisów wywołała także epidemia COVID-19. Zasadniczo ustawa z dnia 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych miała wejść w życie z dniem 1 stycznia 2020 r., jednakże dla części przepisów – w tym również dla analizowanych zmian prawa konsumenckiego – przewidziano późniejszą datę obowiązywania, tj. 1 czerwca 2020 r. W związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 i będącym jego następstwem pogorszeniem kondycji wielu przedsiębiorców prowadzących sprzedaż towarów i usług na rzecz konsumentów uznano, że konieczne jest opóźnienie rozpoczęcia stosowania przepisów. Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, czyli pierwsza z tzw. Tarcz antykryzysowych, przesunęła wejście w życie zmian prawa konsumenckiego na dzień 1 stycznia 2021 r. Ta data jest zatem kluczowa nie tylko z perspektywy skorzystania z uprawnień konsumenckich przez przedsiębiorców, ale też określa horyzont czasowy na dostosowanie dokumentacji i procedur do obowiązującego prawa przez podmioty oferujące do sprzedaży towary i usługi o charakterze konsumpcyjnym.
Nie wszyscy przedsiębiorcy skorzystają z uprawnień konsumenckich
Rozszerzenie uprawnień konsumenckich nie obejmie wszystkich kategorii przedsiębiorców. Ustawodawca postanowił bowiem chronić osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, zawierające umowy związane z ich działalnością gospodarczą. Co więcej, z treści tej umowy powinno wynikać, że nie posiada ona dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej. Ocena zawodowego charakteru umowy ma odbywać się w oparciu o przedmiot działalności ujawniony w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W efekcie uprawnienia konsumenckie nie będą zatem przysługiwały przedsiębiorcom prowadzącym działalność w formie spółek, stowarzyszeń, fundacji, spółdzielni itd.
Przedsiębiorca skorzysta z rękojmi…
Jednym z dwóch podstawowych uprawnień przedsiębiorcy będzie możliwość skorzystania z rękojmi za wady towaru, a więc przede wszystkim praw określonych w art. 560 § 1 i 2 k.c., tj. żądania obniżenia ceny, odstąpienia od umowy, wymiany rzeczy wadliwej na wolna od wad albo usunięcia wady (naprawy towaru). Aktualne pozostają wszystkie wymagania dotyczące realizacji uprawnień określone w przepisach k.c. o rękojmi za wady, a także zasady zwrotu rzeczy i naprawienia szkody.
… i odstąpi od umowy
Drugim z uprawnień, niezwykle często wykorzystywanym w obrocie konsumenckim, będzie prawo odstąpienia od umowy. Nie będzie to jednakże dotyczyło wszystkich kategorii umów, a jedynie tych, które są uregulowane w ustawie o prawach konsumenta. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarcza będzie zatem mogła odstąpić od umowy zawartej na odległość (np. w sklepie internetowym lub przez telefon) lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa sprzedawcy (np. w trakcie pokazu w hotelu lub w trakcie wycieczki). Tryb postępowania związanego z odstąpieniem od umowy będzie dokładnie taki sam jak w przypadku konsumenta – w terminie 14 dni od zawarcia umowy należy złożyć oświadczenia o odstąpieniu od umowy oraz zwrócić przedmiot umowy sprzedaży.
Obowiązki po stronie sprzedawców
Uprawnienia osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą będą rodzić szereg obowiązków i aktywności po stronie sprzedawcy. Choć nowelizacja miała na celu ograniczenie obciążeń regulacyjnych i tak się dzieje w stosunku do przedsiębiorców uprawnionych do skorzystania z przywilejów właściwych konsumentom, to po stronie sprzedawców, którzy również mają status przedsiębiorcy. Zmiana przepisów wywołuje przede wszystkim konieczność weryfikacji procesów sprzedażowych i związanej z nimi dokumentacji. Działania audytowe w tym kierunku warto podjąć już teraz, bowiem ich wdrożenie może wiązać się ze zmianą regulaminów, ogólnych warunków sprzedaży czy informacji przekazywanych klientom.
Post Views:
1 800
