Przyspieszone postępowanie układowe

Czym jest przyspieszone postępowanie układowe?
Opisywane w jednym z wcześniejszych alertów postępowanie o zatwierdzenie układu, ze względu na swoją elastyczność i stosunkowo niewielką ingerencję władz publicznych, określić można było, w dużym uproszczeniu, jako postępowanie stworzone z myślą o przedsiębiorstwach, którzy mają, względnie, zaczynają mieć pewne problemy z bieżącą wypłacalnością, ale które jednocześnie prowadzą bieżącą działalność, a widmo ich upadłości jest odległe. W sytuacjach bardziej skomplikowanych, np. wtedy gdy przedsiębiorca przegapi odpowiedni moment na zawarcie układu z wierzycielami w ww. trybie lub będą już przeciwko niemu prowadzone postępowania egzekucyjne, bieżące prowadzenie działalności może okazać zbyt utrudnione, w szczególności np. ze względu na zajęcia aktywów przedsiębiorstwa dokonywane przez komorników, co w oczywisty sposób nie pozostaje bez znaczenia dla płynności działalności.
W takim momencie, warto rozważyć zastosowanie innego postępowania przewidzianego w ustawie z 15 maja 2015 r. prawo restrukturyzacyjne, a mianowicie przyspieszonego postępowania układowego. Postępowanie to, zawierające regulacje, które mogą okazać się bardzo pomocne w ratowaniu przedsiębiorstwa przed upadłością, umożliwia przedsiębiorcy zawarcie z wierzycielami układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie.

Przyspieszone postępowanie układowe – warunki wszczęcia
Podstawowym warunkiem, który pozwoli rozpocząć starania o zapobiegnięcie upadłości przedsiębiorcy jest występujący także w omówionym we wcześniejszym alercie postępowaniu o zatwierdzenie układu wymóg dotyczący sumy wierzytelności. Prawo restrukturyzacyjne wymaga, aby suma wierzytelności spornych stanowiła maksymalnie 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. W celu wszczęcia postępowania, przedsiębiorca musi złożyć do sądu wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego. Wniosek ten jest sformalizowany i musi zawierać wszystkie elementy wskazane w przepisach, stąd też bez wątpienia zasadne przy jego składaniu byłoby skorzystanie z pomocy prawnej wyspecjalizowanej kancelarii radcowskiej lub adwokackiej. Przy okazji składania ww. wniosku ważne jest m.in. przedłożenie wykazu wierzytelności spornych, ponieważ pozwoli to na zweryfikowanie spełnienia wymogu nieprzekroczenia wspomnianego wyżej progu procentowego. Należy także pamiętać, że postępowanie to nie jest darmowe i obciąża przedsiębiorcę już na samym początku, musi on bowiem m.in. uiścić stosowną zaliczkę na wydatki.
Sąd ocenia złożony wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego na posiedzeniu niejawnym wyłącznie na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku i w przypadku jego uwzględnienia wydaje postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego. Jednocześnie, w tym samym postanowieniu, wyznacza sędziego-komisarza oraz nadzorcę sądowego. Są to dwa podmioty z ramienia władzy publicznej, które będą przeprowadzać oraz kontrolować dalsze postępowanie. W przypadku, gdy sąd odmówi otwarcia postępowania, przedsiębiorcy przysługuje zażalenie. Postanowienie o otwarciu postępowania nie może być co do zasady zaskarżone.

Postanowienie o otwarciu postępowania – droga do uratowania przedsiębiorstwa
Po otwarciu postępowania, przedsiębiorca zobligowany jest wobec sędziego-komisarza oraz nadzorcy sądowego do ujawnienia wszelkich potrzebnych informacji oraz umożliwienia dostępu do dokumentów. Co do zasady, przedsiębiorca pozostaje zarządcą majątku, który od tej chwili tworzy masę układową, a pozbawić go tego zarządu można w enumeratywnie wyliczonych przypadkach. Otwarcie postepowania wywołuje też wiele skutków w zakresie zobowiązań, które przedsiębiorca ma względem swoich wierzycieli czy też postępowań, które się przeciwko niemu toczą. Warto m.in. zwrócić uwagę na to, że wszystkie postepowania egzekucyjne dotyczące wierzytelności objętych z mocy prawa układem, ulegają z mocy prawa zawieszeniu z dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego. Jest to regulacja niezwykle korzystna z punktu widzenia przedsiębiorcy, bowiem uwalnia ona przedsiębiorcę od  istotnych dolegliwości nieodłącznie związanych z prowadzeniem egzekucji. Nadto daje to szanse na odpowiednie zarządzanie „odblokowanym” w ten sposób majątkiem przedsiębiorstwa, co z kolei może przełożyć się na znaczne poprawienie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Zwrócić należy także uwagę, że w stosunku do wszystkich wierzytelności objętych układem powstanie szereg obostrzeń wynikających z przepisów, np. zakaz dokonywania potrąceń lub zakaz spełniania świadczeń objętych układem.

Jak sama nazwa wskazuje, przyspieszone postępowanie układowe, z założenia powinno być prowadzone niezwłocznie. Z tego powodu ustawodawca nałożył na nadzorcę sądowego obowiązek sporządzenia i złożenia sędziemu-komisarzowi w terminie dwóch tygodni od otwarcia postępowania: planu restrukturyzacyjnego, uwzględniającego propozycje przedstawione przez dłużnika, a także spisu wierzytelności i spisu wierzytelności spornych. Niezwłocznie po złożeniu tych dokumentów, sędzia-komisarz wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. Wraz z powiadomieniem o terminie zgromadzenia, wierzyciele otrzymują informację o podziale wierzycieli ze względu na kategorie interesów oraz informację o sposobie głosowania.

Pamiętać przy tym trzeba, że celem układu jest zrestrukturyzowanie zobowiązań dłużnika, co może obywać się w różnoraki sposób, np. poprzez odroczenie terminu wykonania czy umorzenie części należności. Ponieważ układ musi ostatecznie uzyskać akceptację wierzycieli, warto, by wcześniejsze propozycje układowe sformułowane były w ten sposób, aby jednocześnie odpowiednio zabezpieczały interesy dłużnika, jak i były możliwe do przyjęcia przez wierzycieli. Stąd też w tym zakresie niezmiernie przydatna może okazać się fachowa pomoc prawna.

Podsumowując, przyspieszone postępowanie układowe daje przedsiębiorcy, który znalazł się w trudnościach finansowych, możliwość szybkiego przyjęcia układu i uratowania przedsiębiorstwa od upadłości, co odbywa się jednakże przy jednoczesnej kontroli postępowania przez organy władzy publicznej. Istotne z punktu widzenia przedsiębiorcy zagrożonego niewypłacalnością mogą okazać się zwłaszcza regulacje dotyczące skutków prawnych otwarcia postępowania, a w szczególności zawieszenia postępowań egzekucyjnych.