W niedawnej uchwale z dnia 17 marca 2017 r. (sygn. III CZP 111/16) Sąd Najwyższy przesądził, że wynikające z przepisów unijnych roszczenia pasażerów o odszkodowanie z tytułu opóźnienia lub odwołania lotu albo odmowy przyjęcia na pokład ulegają przedawnieniu w terminie przewidzianym dla roszczeń z umowy przewozu, a więc z upływem roku od dnia wykonania przewozu lub dnia, kiedy przewóz miał zostać wykonany.
Zryczałtowane odszkodowanie
Uchwała została podjęta na skutek pytania prawnego zadanego przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Sąd powziął wątpliwość jakie terminy przedawnienia winny znaleźć zastosowane w rozpoznawanej przez niego sprawie o zapłatę odszkodowania w oparciu o art. 7 rozporządzenia (WE) Nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.02.2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) Nr 295/9 (Dz. Urz. UE L 2004 r. Nr 46 s. 1), dalej jako „Rozporządzenie”.
Przywołany przepis przewiduje prawo do zryczałtowanego odszkodowania w przypadku odwołania zaplanowanego lotu lub jego znacznego opóźnienia. Wysokość odszkodowania zależy m.in. od długości lotu oraz okresu opóźnienia, a jego maksymalna wysokość wynosi 600 euro. Uchwała Sądu Najwyższego rozstrzyga wątpliwości co to terminu przedawnienia jedynie w odniesieniu do tego roszczenia.
Różne okresy przedawnienia – który wybrać?
Z uwagi na fakt, iż Rozporządzenie nie zawiera przepisów regulujących kwestię przedawnienia roszczeń, konieczne stało się ustalenie, które z okresów przedawnienia, określonych w innych przepisach, znajdą zastosowanie. Sąd Okręgowy w Warszawie zadając swoje pytanie rozważał następujące możliwości:
a) Roczny termin przedawnienia liczony od dnia wykonania przewozu lub dnia, w którym przewóz miał być wykonany – zgodnie z art. 778 w związku z art. 775 k.c.,
b) Dwuletni termin przedawnienia liczony od dnia przybycia do miejsca przeznaczenia lub od dnia, w którym statek powietrzny powinien był przybyć, albo od dnia, w którym przewóz został zatrzymany - zgodnie z art. 35 ust. 1 Konwencji o ujednolicaniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego, sporządzonej w Montrealu dnia 28 maja 1999 r. (Dz.U. z 2007 r. Nr 37, poz. 235),
c) Trzyletni termin przedawnienia liczony od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia – zgodnie z art. 4421 § 1 k.c.
d) Dziesięcioletni termin przedawnienia liczony od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne – zgodnie z art. 118 w związku z art. 120 § 1 k.c.
Ostatecznie Sąd Najwyższy przyjął na podstawie art. 778 k.c., iż roszczenie o wypłatę zryczałtowanej formy odszkodowania przewidzianej w art. 7 Rozporządzenia przedawnia się w terminie rocznym.
Odszkodowanie „zindywidualizowane”
Warto jednak podkreślić, że pasażerowie którzy doznali szkody na skutek opóźnienia lub odwołania lotu mają prawo zgłoszenia również indywidualnych roszczeń uzupełniających, dla których podstawę stanowi Konwencja Montrealska.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w wyroku z dnia 10 stycznia 2006 r., (sygn. Akt C- 344/04) w sprawie IATA przeciwko ELFAA wyjaśnił, że opóźnienia w pasażerskim transporcie lotniczym mogą skutkować powstaniem dwóch rodzajów szkód :
a) szkody niemal identycznej dla wszystkich pasażerów, której naprawienie możne przybrać formę ujednoliconą, np. zryczałtowanego odszkodowania;
b) szkodę indywidualną związaną z powodem odbywanej przez nich podróży (np. ważne względy biznesowe, zaplanowane zabiegi lekarskie, udział w zawodach sportowych), której zakres wymaga analizy ad casum, a naprawienie wymaga ustalenia zindywidualizowanego świadczenia odszkodowawczego.
Następnie Trybunał wskazał, że dla „szkód indywidualnych” zastosowanie znajdzie dwuletni termin przedawnienia zgodnie z normą art. 35 Konwencji Montrealskiej.
Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego a przedawnienie roszczeń cywilnych
Należy również zaznaczyć, że w przypadku odmowy przewoźnika wypłaty odszkodowania w oparciu o art. 7 Rozporządzenia, pasażerowie mają prawo wnieść skargę do Komisji Ochrony Praw Pasażerów przy Prezesie Urzędu Lotnictwa Cywilnego, skutkującą wszczęciem postępowania administracyjnego.
Co ciekawe - w wyroku z dnia 2 sierpnia 2016 r. (sygn. Akt I OSK 2714/15) Naczelny Sąd Administracyjny, mając na względzie zasadę legalizmu wskazał, że Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego, wydając w takiej sprawie decyzję na podstawie art. 205b ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo Lotnicze, nie może brać pod uwagę zarzutu przedawnienia roszczeń pasażera w świetle przepisów prawa cywilnego, bowiem w przepisach ww. ustawy brak jest odesłania do stosowania przepisów Kodeksu cywilnego.
W skutek przyjętej przez sądy administracyjne interpretacji możliwe jest więc wnoszenie przez pasażerów skarg na brak wypłaty odszkodowania z art. 7 Rozporządzenia, również w sytuacji podniesienia przez przewoźnika zarzutu przedawnienia roszczenia.
Jedno roszczenie - dwa tryby
Podsumowując powyższe rozważania należy wskazać, że aktualnie pasażerowie mają do dyspozycji de facto dwa alternatywne tryby dochodzenia swoich roszczeń: cywilny i administracyjny. Powoduje to rozbieżność w stosowaniu przepisów o roszczeniach pasażerskich, ale może być szansą dla spóźnialskich.
Post Views:
2 371
