Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej uznawane jest za jedno z najbezpieczniejszych rozwiązań, z punktu widzenia ochrony przed ponoszeniem odpowiedzialności za zobowiązania tych podmiotów. Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego, że rozwiązanie to chroni tylko wspólników, bowiem poszczególne przepisy nakładają na członków zarządu odpowiedzialność za zobowiązania spółki.
Spółka z o.o.
- odpowiedzialność względem osób trzecich
Członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności z tytułu zobowiązań spółki względem osób trzecich, o czym stanowi art. 299 § 1 Kodeksu spółek handlowych.
Odpowiedzialność członków zarządu ma w tym wypadku charakter subsydiarny – powstaje dopiero z chwilą, gdy egzekucja przeciwko samej spółce okaże się bezskuteczna. Co istotne, nie w każdej sytuacji konieczne jest wszczęcie egzekucji – jeżeli z okoliczności sprawy w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że spółka nie ma żadnego majątku, z którego wierzyciel mógłby uzyskać zaspokojenie, prowadzenie egzekucji przeciwko spółce nie jest potrzebne.
Członkowie zarządu, w takim wypadku, odpowiadają solidarnie, tzn. wierzyciel może dochodzić całości zobowiązania spółki od wszystkich członków zarządu, jak i od każdego z nich z osobna.
Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że:
- we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo
- że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo
- że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.
Odpowiedzialność członków zarządu ma zatem charakter odszkodowawczy. Mogą się oni od niej uwolnić m.in. poprzez wykazanie, że wierzyciel nie poniósł szkody. W praktyce, będzie to bardzo trudne, gdyż wydaje się, że brak uregulowania zobowiązania (w szczególności pieniężnego) najczęściej pociąga za sobą powstanie szkody.
Co więcej, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 marca 2015 r. (sygn. akt II CSK 402/14) dochodzenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, toczącym się wobec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nie stanowi przeszkody do wystąpienia z przewidzianym w art. 299 § 1 k.s.h. roszczeniem odszkodowawczym przeciwko członkowi zarządu tej spółki.
Warto również wspomnieć o odpowiedzialności przewidzianej w art. 291 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli członkowie zarządu umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane w oświadczeniu o wniesieniu wkładów przez wszystkich wspólników (składanym przy rejestracji spółki lub przy podwyższeniu jej kapitału zakładowego), odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez trzy lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego. Należy podkreślić, że w tym wypadku odpowiedzialność nie ma charakteru odpowiedzialności subsydiarnej.
- odpowiedzialność za zobowiązania publiczno-prawne
Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki rozciąga się również na należności publiczno-prawne. Zgodnie z art. 116 ust. 1 Ordynacji podatkowej, za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:
- nie wykazał, że:
- we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, albo
- niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
- nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.
W tym wypadku, zasady odpowiedzialności członków zarządu są zbliżone do zasad przewidzianych w art. 299 k.s.h. Podobnie, odpowiedzialność ma charakter subsydiarny, odszkodowawczy, a członkowie zarządu odpowiadają solidarnie.
Jednakże w przypadku odpowiedzialności za zobowiązania publiczno-prawne, członek zarządu ma możliwość uwolnienia się od odpowiedzialności w jeszcze jeden sposób – poprzez wykazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych w znacznej części.
Zasady odpowiedzialności członków zarządu, przewidziane w Ordynacji podatkowej stosuje się zarówno do podatków, jak również do innych zobowiązań publiczno-prawnych, takich jak składki na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i na ubezpieczenie zdrowotne.
Spółka akcyjna
- odpowiedzialność względem osób trzecich
Art. 299 Kodeksu spółek handlowych dotyczy jedynie odpowiedzialności członków zarządu spółki z o.o. za zobowiązania tej spółki – jest to konstrukcja przewidziana tylko dla tego typu spółek. Brak jest analogicznego przepisu odnoszącego się do członków zarządu spółki akcyjnej. Oznacza to, że co do zasady, członkowie zarządu spółki akcyjnej nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki względem osób trzecich.
Wskazać jednak należy, że członkowie zarządu spółki akcyjnej mogą odpowiadać względem wierzycieli spółki na podstawie art. 479 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli członkowie zarządu umyślnie lub przez niedbalstwo podali fałszywe dane w oświadczeniu o dokonaniu wpłat na akcje oraz o tym, że wkłady niepieniężne zostały dokonane zgodnie z prawem (składanych przy rejestracji spółki lub przy podwyższeniu jej kapitału zakładowego), odpowiadają wobec wierzycieli spółki solidarnie ze spółką przez trzy lata od dnia zarejestrowania spółki lub zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego. Należy podkreślić, że w tym wypadku (podobnie jak w spółce z o.o.) odpowiedzialność nie ma charakteru odpowiedzialności subsydiarnej.
- odpowiedzialność za zobowiązania publiczno-prawne
Odpowiedzialność członków zarządu spółki akcyjnej za zobowiązania spółki z tytułu należności publiczno-prawnych jest analogiczna, jak odpowiedzialność członków zarządu spółki z o.o. Jest ona bowiem regulowana przez te same przepisy (w głównej mierze Ordynacji podatkowej).
Post Views:
1 156
